استان سمنان در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده است و ارتفاع استان از شمال به جنوب کاسته و به دشت کویر ختم مي گردد. اين استان با وسعتي حدود ۹۶۰۰۰ کيلومترمربع، ششمين استان وسيع كشور است.
استان سمنان از جانب شمال به استان مازندران، از جنوب به استان اصفهان، از مشرق به استان خراسان و از مغرب به استان تهران ارتباط دارد.
همجواری با رشته کوه‌های البرز و زمین‌هاي هموار کوير شرايط اقليمي متنوعي براي اين استان بوجود آورده است. بطوري‌که قسمت جنوبي آب و هوايي گرم و خشك؛ نواحي مركزي، معتدل ، قسمت شمال شرقي آب و هوايي سرد و خشك و قسمت شمالي استان نسبتاً سرد است. اين تنوع آب و هوايي پوشش گياهي متنوعي را نيز در اين استان به وجود آورده است.
مرکز این استان شهر سمنان و دارای هشت شهرستان شامل سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهدیشهر، ميامي و آرادان و سرخه است.
 

این استان از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از مشرق به استان خراسان رضوی و از مغرب به استان‌های تهران و قم محدود است. نکته جالب توجه این است که رئیس‌جمهوری‌های ایران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ از این استان بوده‌اند و تا ۱۴۰۰ خواهند بود.

این استان هم‌اکنون دارای ۸ شهرستان، ۲۰ شهر، ۱۵ بخش و ۳۱ دهستان است.

شهرستانهای این استان شامل: ۱- سمنان ۲ - شاهرود ۳- دامغان ۴ - گرمسار ۵ - مهدیشهر ۶- سرخه ۷- میامی ۸- آرادان می‌باشد.

موقعیت جغرافیایی (استان‌های همجوار)

استان سمنان با هشت استان ایران همسایه است که تعدادی از آن‌ها از پرجمعیت‌ترین استان‌های ایران به‌شمار می‌آید. همسایگی استان سمنان با استان‌های خراسان رضوی و تهران موجب شده راه ارتباطی این دو استان(جاده تهران-مشهد) از استان سمنان عبور کند. همچنین جاده‌های ارتباطی بین استانهای شمالی (خراسان شمالی,گلستان و مازندران) و استان‌های مرکزی (یزد و اصفهان) از این استان عبور می‌کند.

آب و هوا و پوشش گیاهی:
به علت موقعیت خاص جغرافیایي استان سمنان و همجواري آن با رشته کوههاي البرز و زمينهاي هموار کوير هر قسمت از اين استان داراي شرايط اقليمي متنوعي مي باشند. بطوريکه قسمت جنوبي آب و هوايي گرم و خشك، نواحي مركزي معتدل، قسمت شمال شرقي آب و هوايي سرد و خشك و قسمت شمالي نسبتاً سرد است. اين تونع آب و هوايي پوشش گياهي متنوعي را نيز در اين استان به وجود آورده است. به طوريكه در قسمت جنوب گونه هاي كويري و بياباني و در بخش مياني استان گونه هاي نيمه بياباني و در بخش شمالي گونه هاي سردسير و جنگلي را مي توان مشاهده نمود. گياهان كويري عبارتند از: تاغ و گز، خارشتر، اسپند، گون و درمنه و از مهم ترين گونه هاي گياهي در مناطق شمالي استان خانواده سوزني برگان، ارس، سرو و درختچه زرشك را مي توان نام برد.

محیط زیست استان:
استان سمنان به دلیل داشتن مناطق و موقعیت مناسب طبیعي وسعت کافي، جايگاه مناسبي براي حيات انواع وحوش و انواع گياهان به شمار مي آيد، چراکه در قسمت هاي شمالي استان منطقه جنگلي، کوهستاني و سردسير با بارندگي نسبتاً زياد و پوشش گياهي خوب و در قسمت هاي مياني منطقه دشتي با بارندگي كمتر نسبت به شمال اما با پوشش گياهي نسبتاً خوب و در قسمتهاي جنوبي آن كوير نمك با بارندگي بسيار كم و عدم پوشش گياهي مناسب قرار دارد.
بیش از ۲۳ درصد از وسعت استان سمنان را مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش تشکیل مي دهد، که اين رقم در حدود ۲۵ درصد کل مناطق حفاظت شده كشور ايران را شامل مي شود.
مناطق زیستی استان سمنان دارای ويژگي هايي به اين شرح مي باشد:
- ذخیره گاه و بانک ژن طبیعی گياهي و جانوري ايران و جهان.
- منطقه حایل بین کویر و مناطق زيستي کوهستاني استان.
- زیستگاه گونه های خاص نادر و در معرض انقراض جانوری و گياهي.
- طبیعت زیبا با چشم اندازهای طبيعي.
- دارا بودن شرایط ویژه جهت امور پژوهشی و اقتصادي.