پارک ملی
1398/4/10 دوشنبه

مجموعه و ذخيره گاه زيست کره توران

پارک ملی ، پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده

« بزرگترين ذخيره گاه زيست کره کشور»

مقدمه :

بعضی نقاط طبیعت منحصر به فرد هستند ودر هیچ جای کره زمین مانند آن را نمی توان یافت. در همه کشورها چنین مناطقی مورد حفاظت قرار می گیرند تا تمامی نسل ها بتواننداز آن استفاده کنند. این مناطق به ترتیب اولویت حفاظتی با نام های: پارک ملی، آثار طبیعی ملی ، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت شده معرفی می شوند اما مفهوم جدید ذخیره گاه زیست کره از سال 1960 میلادی رونق گرفت این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار دارند و از آغاز اجرای آن تاکنون ۵۵۳ ذخیره گاه زیستکره در ۱۰۷ کشور جهان به ثبت رسیده‌است.

*ذخیره‌گاه زیست‌کره: مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایتهای مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازند. اعلام ذخیره‌گاه‌های زیست کره برای جلوگیری از تغییرات برگشت‌ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به بهره‌برداری از طبیعت (باتوجه به رشد روزافزون جمعیت) شکل گرفته‌است و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است.

*پارک های ملی به محدوده ای از منابع طبیعی منجمله جنگل، مرتع، بیشه های طبیعی دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان اطلاق می شود که نمایان‌گر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی باشد. دولت‌ها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیست‌بوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشدگیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالت‌های مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار می‌دهند.

پارک ملی توران ، تاریخچه ، موقعیت جغرافیایی و ارزش بین المللی آن :

 پارک ملی و ذخیره گاه زیست کره توران با مساحتی بالغ بر  1441523هکتار در جنوبشرقی شهرستان شاهرود  واقع شده است : اين منطقه از سال 1355 به نام منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش توران تحت حفاظت قرار دارد و در سال 1381 قسمتی از اين منطقه به پارک ملی ارتقاء يافت . همچنين برابر تصويب و تاييد دبيرخانه برنامه انسان و کره مسکون سازمان ملل متحد، در سال 1976 ميلادی در شمار يکی از 12 منطقه ذخيره گاه بيوسفر ايران قرار گرفته است.

عمده ترین ارزشها و قابلیتهای طبیعی

اين منطقه يکی از ذخاير بزرگ زيستی است که از نظر انجام تحقيقات و بررسيهای علمی و اقتصادی در زمينه گونه های جانوری و گياهی بخصوص گونه های نادر و در حال انقراض از اهميت ويژه ای برخوردار است.

اين منطقه ميزبان آخرين بازمانده هاي گورخر ايراني و يوزپلنگ آسيايي بوده و زيستگاه پرنده زاغ بور بعنوان تنها پرنده آندميك(بومي) ايران است

سیمای طبیعی

اين منطقه در حد فاصل سه سلسله کوه بنامهای شتر کوه در غرب با ارتفاع 2281 متر و قلعه بالا در شمالغربی با ارتفاع 2265 متر و کوه پيغمبر در جنوب شرقی با ارتفاع 2411 متر قرار گرفته است . ميزان بارندگی در منطقه بين 115-110 ميليمتر می باشد.

حداقل درجه حرارت مشاهده شده در سنوات اخير 11- درجه سانتيگراد و حداکثر آن 44 درجه سانتيگراد می باشد . قسمت اعظم اين منطقه از چشم اندازهای دشتی و تپه ماهوری برخوردار است.

پوشش گیاهی

پوشش گياهی منطقه از نوع بوته ای و در برخی قسمتها بصورت درختچه ای است . بنه ، بادام وحشی ، درمنه ، اشنان ، کاروانکش ، قيچ ، تاغ، گز ، اسکنسيل و انواع گرامينه پوشش گياهی غالب منطقه را تشکيل می دهد.

حیات جانوری

پستانداران منطقه شامل قوچ و ميش ، کل و بز، گورخر ، جبير ، آهو ، پلنگ ، يوزپلنگ ، گربه وحشی ، کاراکال ، کفتار ، گرگ و روباه می باشد . پرندگان شاخص منطقه نيز شامل زاغ بور ، هوبره ، کبک ، تيهو ، باقرقره دودک و پرندگان شکاری و مهاجر می باشد.


1398/4/10 دوشنبه






پارک ملی و ذخیره گاه زیست کره کویر مرکزی

«میراث طبیعی تمدن کهن ایرانی»

مقدمه :

بعضی نقاط طبیعت منحصر به فرد هستند ودر هیچ جای کره زمین مانند آن را نمی توان یافت. در همه کشورها چنین مناطقی مورد حفاظت قرار می گیرند تا تمامی نسل ها بتواننداز آن استفاده کنند. این مناطق به ترتیب اولویت حفاظتی با نام های: پارک ملی، آثار طبیعی ملی ، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت شده معرفی می شوند اما مفهوم جدید ذخیره گاه زیست کره از سال 1960 میلادی رونق گرفت این مناطق حفاظت شده از طرف یونسکو تحت پوشش دفتر شورای هماهنگی بین‌المللی برنامه انسان و کره مسکون (MAB) قرار دارند و از آغاز اجرای آن تاکنون ۵۵۳ ذخیره گاه زیستکره در ۱۰۷ کشور جهان به ثبت رسیده‌است.

ذخیره‌گاه زیست‌کره: مناطق حفاظت‌شده طبیعی-زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی نظیر ارائه سایتهای مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می‌سازند. اعلام ذخیره‌گاه‌های زیست کره برای جلوگیری از تغییرات برگشت‌ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به بهره‌برداری از طبیعت (باتوجه به رشد روزافزون جمعیت) شکل گرفته‌است و به یکی از تقسیم بندیهای مهم حفاظتی جهان بدل شده‌است.

پارک های ملی به محدوده ای از منابع طبیعی منجمله جنگل، مرتع، بیشه های طبیعی دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان اطلاق می شود که نمایان‌گر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی باشد. دولت‌ها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیست‌بوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشدگیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالت‌های مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار می‌دهند.

پارک ملی کویر ، تاریخچه ، موقعیت جغرافیایی و ارزش بین المللی آن :

پارک ملی کویر یکی از بزرگترین پارک های ملی در کشور در جنوب غربي شهرستان گرمسار از مهم ترین زیستگاه های کویری و بیابانی در ایران است که بیش از نیم قرن از آغاز حفاظت آن می گذردو از سال 1343 بعنوان منطقه حفاظت شده تحت مديريت قرار گرفت؛ در سال 1357 تمامي آن به پارك ملي ارتقاء يافت و در سال 1361 منطقه به دو قسمت تفکيک شد، بخش جنوبي و جنوب شرقي با مساحتي معادل 442000 هکتار  پارك ملي باقيمانده و بقيه آن مجددا به منطقه حفاظت شده تقليل سطح يافت .

این منطقه نزدیک ترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی به پایتخت است ومجاورت به 4 استان کشور دارد؛ مجموعه پارک ملي و منطقه حفاظت شده کوير در سال 1354 به دبير خانه يونسکو به عنوان ذخيره گاه زيست کره معرفي و در مجامع بین المللی نیز ثبت گردید  و در حال حاضر دارای طرح جامع و تفضیلی مدیریت می باشد .

ارزش های تاریخ طبیعی :

برخورداري از پتانسيلهاي پژوهشي ، تحقيقاتي وجود يادمانهاي تاريخي و با ارزشی همچون قصر بهرام ، کاروان سراهاي شاه عباسی مربوط به دوران صفويه، عين الرشيد ، قلعه دير ، آب انبار هاي تاريخي و  راه سنگفرش شاه عباسي اين مجموعه را به يکي از قطبهاي گردشگري ايران تبديل نموده است.

تنوع جانوری

اين پارك ملي يكي از 5 منطقه كشور است كه آخرين بازمانده هاي يوزپلنگ آسيايي دنيا در آن زيست مينمايند

پستانداران مهم منطقه شامل يوزپلنگ، کل و بز ، قوچ و ميش ، جبير، پلنگ ، کفتار، گرگ و روباه، كاراكال و گربه شني مي باشند پرندگان مهم منطقه را هوبره،کبک، باقرقره، تيهو، شبگرد ، کبوتر وحشي ، جغد و انواع پرندگان شکاري و مهاجر  شامل می شوند

پوشش گیاهی

فلور گياهي اين منطقه به سبب اقليم خشك و بياباني شامل جوامع گياهي کويري ، نيمه کويري و گياهان شور پسند بياباني است که در برخي مناطق سيماي استپي نيز به خود ميگيرد .

پوشش گياهي شامل درمنه ، شير خشت ، گون، گرگ تيغ ، خنجک ، اشنان ، قيچ ، اسفند ، تاغ، پرند ، جارو ، خار شتر علف شور، و اسکنبيل است .

در اطراف چشمه ها نيز انواع گرامينه ، ني ، سارو ، گز ، جگن و آتريپلکس مشاهده مي شود

شرایط اقلیمی و توپو گرافی :

پارک ملي کوير مرکزي در منطقه بياباني و کويري قرار دارد و داراي بهار ، تابستان و پاييز گرم و زمستاني نسبتأ معتدل مي باشد .مقدار نزولات جوی کم و متغيير است و ميزان درجه حرارت از 5- تا 44 درجه سانتيگراد در نو سان است .

اين منطقه شامل رشته کوهها ، ارتفاعات، دشتهاي وسيع، آبرفتي، اراضي بياباني سنگلاخي، شني و اراضي شور است .

حداکثر ارتفاع آن  سياه کوه با ارتفاع بالغ بر  2000 متر و حداقل آن در دشتها 800 متر از سطح دريا مي باشد.

 زون تفرج ، باید ها و نبایدها :

وسعت اين زون در مجموعه كوير در حدود 40000 هكتار مي‌باشد در نقشه موقعيت اين زون نسبت به محدوده مطالعاتي نشان داده شده است .همانگونه كه در نقشه نيز مشخص است نواحي انتخاب شده جهت گردشگري طبیعی منطبق بر جاده‌هاي اصلي موجود در منطقه است .اصولاً مجموعه كوير داراي سه محور اصلي ورود به منطقه است كه در نهايت به مركز پارك يعني قصر بهرام ختم مي‌شوند .اين سه محور عبارتند از :

1:جاده سنگفرش

2:جاده مباركيه در جنوب ورامين

 3:جاده مرنجاب و اردستان از سمت كاشان .

* بهترین مسیر برای گردشگری طبیعی مسیر موسوم به سنگ فرش واقع در جنوب گرمسار می باشد

* برای ورود به پارک ملی کویر باید حتما مجوز ورود تهیه فرمایند به نحوی که :ابتدائا  فرم خام درخواست ورود به مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان  در سایت اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان به نشانی www.semnan.doe.ir بارگذاری شده که متقاضیان بازدید از مناطق محیط زیست باید آنرا وفق مندرجات موجود در سایت ، تکمیل نموده و برای دریافت مجوز ورود ، به اداره کل محیط زیست ارسال نمایند 

*نکات قابل توجه برای گردشگری طبیعی پارک ملی کویر مرکزی :

- رعایت سرعت مجاز حداکثر 30 کیلومتری ( در شب ) و 50 کیلومتری( در روز )  و عدم خروج وسایط نقلیه از جاده های پارک و عدم توقف غیر ضروری در مسیرهای ماشین روی داخل پارک .

- عدم پرپایی آتش در پارک و عدم بروز خسارت به پوشش گیاهی و حیات جانوری و راهپیمایی در مسیرهای تعیین شده ( پاکوب شده )

- رعایت فاصله مناسب از حیات وحش و اطلاع رسانی به عوامل پارک در صورت مشاهده هر گونه آسیب به زیستگاه و حیات وحش منطقه

- ممنوعیت خروج گونه های گیاهی ، جانوری و فسیل ها و نمایه های تاریخ طبیعی و اجزای آنها از پارک

- ممنوعیت هر گونه شستشو در منابع آبی طبیعی پارک ( چشمه ها و آبشخورها و...)

- مدیریت پسماندهای حاصله از گردشگری طبیعی و خروج آنها از داخل پارک .

- رعایت شئونات اخلاقی و اسلامی وقوانین و مقررات زیست محیطی در پارک .

بيشتر
شعار سال 1402"«مهار تورم و رشد تولید»